bardzo stara ewolucyjnie grupa prawie 1000 gatunków owadów o charakterystycznym, ryjkowatym kształcie głowy. Na świecie żyje współcześnie około 600 gatunków, a prawie 350 gatunków wymarłych znanych jest z odkryć paleontologicznych. Większość gatunków wojsiłek zasiedla strefy klimatu umiarkowanego i subtropikalnego. W Europie stwierdzono 21 gatunków, w tym 10 w Polsce. Występują w pobliżu strumieni, wśród drzew i krzewów.
8 Zdjęć
rząd drapieżnych, starych ewolucyjnie owadów o przeobrażeniu niezupełnym, smukłym ciele, dużych oczach złożonych, krótkim tułowiu, silnie wydłużonym odwłoku i dwóch parach skrzydeł. W stanie spoczynku utrzymują skrzydła rozłożone na boki lub podniesione do góry. Tradycyjnie zaliczane są wraz z jętkami do grupy prymitywnych owadów pierwotnoskrzydłych, których większość już wymarła.
32 Zdjęć
Sieciarki i wielkoskrzydłe – to niewielkie owady o przeobrażeniu zupełnym. Mają bogato u użyłkowane skrzydła. Sieciarki są rozprzestrzenione po całym świecie. Występują na wszystkich kontynentach (poza Antarktydą) i wielu wyspach oceanicznych, w różnych strefach klimatycznych. Zamieszkują lasy, zarośla i łąki. Pokolenie jesienne często zimuje w domach.
6 Zdjęć
rząd owadów uskrzydlonych w większości ciepło- i słońcolubnych, rozpowszechnionych na całym świecie, głównie w strefie klimatu tropikalnego i subtropikalnego, potocznie nazywanych konikami polnymi. Charakteryzują się przeobrażeniem niezupełnym, dwiema parami niejednakowych skrzydeł i kryptycznym ubarwieniem. Należą do nich świerszcze, pasikoniki, reliktowe weta oraz – uznawane za jedne z najgroźniejszych szkodników upraw – szarańcze.
43 Zdjęć
owady bardzo zróżnicowane morfologicznie. Najmniejsze mają ok. 0,5 milimetra, większość osiąga kilka centymetrów, a największe ok. 10 centymetrów długości. Charakteryzują się narządami gębowymi kłująco-ssącymi, którymi pobierają pokarm płynny. Na ogół przechodzą przeobrażenie niezupełne. Zasiedlają środowiska wodne i lądowe.
42 Zdjęć
charakteryzuje się jedną parą skrzydeł. Druga para skrzydeł uległa uwstecznieniu i występuje w postaci przezmianek. Skrzydła są cienkie, błoniaste oraz przezroczyste. Niektóre gatunki muchówek są zupełnie pozbawione skrzydeł. Duża, ruchomo osadzona na tułowiu głowa zaopatrzona jest w parę dużych oczu złożonych.
55 Zdjęć
rząd owadów uskrzydlonych, blisko spokrewniony z chruścikami. Zaraz po chrząszczach stanowią drugą pod względem liczebności grupę owadów. Obecnie na świecie żyje około 150 tysięcy gatunków motyli, z czego w Polsce ponad 3 tysiące. Występują na wszystkich kontynentach, oprócz Antarktydy. Motyle należą do najbardziej zaawansowanych ewolucyjnie owadów.
109 Zdjęć
rząd owadów z przeobrażeniem niezupełnym, liczący ponad 3500 gatunków. Prowadzą ukryty tryb życia, przeważnie nocny, są wszystkożerne.Karaczany liczniej występują w krajach tropikalnych. W Polsce wykazano występowanie 16 gatunków, co stanowi ok. 0,4% wszystkich gatunków karaczanów żyjących współcześnie na Ziemi. Spośród 16 gatunków krajowych jedynie 7 występuje w środowiskach naturalnych.
1 Zdjęć
Owady, insekty (Insecta) – gromada stawonogów. Najliczniejsza grupa zwierząt. Są to zwierzęta wszystkich środowisk lądowych, wtórnie przystosowały się też do środowiska wodnego. Były pierwszymi zwierzętami, które posiadły umiejętność aktywnego lotu. Rozmiary ciała owadów wahają się od 0,25 mm do ponad 350 mm. W Polsce do najliczniej reprezentowanych rzędów owadów należą motyle, chrząszcze, błonkówki i muchówki. Owady mają olbrzymie znaczenie w przyrodzie, są wśród nich owady zarówno pożyteczne, jak i szkodniki, komensale i pasożyty.
Biomasa owadów kilka razy przewyższa biomasę człowieka. Udokumentowanych muzealnie jest ponad milion gatunków owadów. Różne źródła podają, iż od 5 do 30 mln gatunków owadów nie zostało jeszcze opisanych naukowo.
Ze względu na małą ilość dowodów kopalnych, nie można jednoznacznie określić jak przebiegała ewolucja owadów. Najstarsza znana skamieniałość należąca bezsprzecznie do owada, pochodzi z osadów datowanych na wczesny dewon, około 396 mln lat, jednak owady prawdopodobnie wyodrębniły się jeszcze w sylurze. Na podstawie analizy wczesnych skamieniałości stwierdzono, że niektóre owady, jak np. Meganeura czy karaczany, nie różniły się znacząco pod względem anatomii ciała od współcześnie żyjących gatunków. Jednakże większość pierwotnych insektów znacznie wyewoluowała bądź wyginęła.